Yeni Zelanda ekonomisi, ülkemizin vatandaşlarınca çok merak edilmektedir. Yeni Zelanda ekonomisi küresel arenada önemli bir konumda yer alan dinamik bir yapıya sahiptir. 2024 yılı itibarıyla, küresel ekonomik etkiler, yüksek enflasyon ve talep dengesizlikleri gibi çeşitli faktörler ekonomiyi etkilemektedir. Aşağıda, hem bütçe hem de ekonomik göstergeler açısından Yeni Zelanda ekonomisinin detaylı bir analizi sunulmaktadır.
Yeni Zelanda: Genel Ekonomik Görünüm
Yeni Zelanda ekonomisi, son yıllarda küresel etkiler ve yerel politikaların bileşiminden dolayı dalgalı bir seyir izlemektedir. Özellikle Covid-19 pandemisi sonrasındaki toparlanma süreci ve yüksek enflasyon oranları, ülkede ciddi ekonomik değişimlere yol açmıştır. 2024 yılı itibarıyla, Yeni Zelanda ekonomisinin büyümesi sınırlı kalmakla birlikte, toparlanma işaretleri göstermektedir. Yeni Zelanda Hazinesi’nin 2024 mali yılına ilişkin verilerine göre, gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) 2024 yılı sonunda %0.2 oranında daralma göstermiştir, ancak 2025 yılı itibarıyla %1.7 büyüme beklenmektedir.
Para Politikası ve Enflasyon
Para politikası tahmin edeceğiniz üzere oldukça önemlidir. Enflasyon, Yeni Zelanda’da 2024 yılında önemli bir sorun olmuştur. Mart 2024 itibarıyla, yıllık enflasyon %4 seviyesine kadar gerilemiştir. Yeni Zelanda Merkez Bankası, enflasyonu kontrol altına almak için resmi nakit oranını (OCR) %5.5 seviyesinde sabit tutmuştur. Merkez Bankası, enflasyonun kontrol altına alınması ve hedef aralık olan %1-%3’e geri dönmesi için para politikasını sıkılaştırmıştır. Öngörülere göre, faiz oranlarının 2025 yılına kadar sabit kalması ve ardından kademeli olarak düşmesi beklenmektedir.
Enflasyonun baskıları, özellikle 2022’deki %7.3’lük enflasyon zirvesi sonrası düşmeye başlamıştır. Gıda, ulaşım ve enerji fiyatlarındaki düşüşler, tüketici fiyat endeksindeki düşüşe katkıda bulunmuştur. Ancak konut maliyetleri, sigorta primleri ve yeni konut alımları gibi kalemler fiyat artışlarına neden olmaya devam etmektedir.
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ve Büyüme
Bu bölüm de ihmal edilmemesi gereken bölümlerdendir. Yeni Zelanda ekonomisinin büyümesi son yıllarda önemli dalgalanmalar göstermiştir. 2023 yılında GSYİH %0.6 büyüme kaydederken, 2024 yılına gelindiğinde bu oran negatif yönde değişmiş ve teknik olarak resesyona girilmiştir. 2024 yılına kadar olan dönemde, Yeni Zelanda ekonomisi, yüksek faiz oranları ve zayıf iç talep nedeniyle zorlanmıştır. Yeni Zelanda Hazinesi’nin öngörülerine göre, 2024’ün ikinci yarısında ekonomik büyüme kademeli olarak toparlanacaktır. GSYİH büyümesi 2025’te %1.7’ye, 2026’da ise %2.9’a ulaşacaktır.
Yeni Zelanda Kişi Başı Milli Gelir
Yeni Zelanda’da 2023 yıl sonu itibarıyla kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) 77,334 NZD ( Yeni Zelanda Doları) olarak kaydedilmiştir. Bu rakam, nominal GSYİH’yi kişi başına düşen miktar üzerinden hesaplayarak elde edilen bir değerdir ve bu, ülke ekonomisinin bir göstergesidir. Amerika dolarına göre o zmanki kura göre yaklaşık 50 bin doalrak tekabül etmektedir. Takdir edersiniz ki, bu da oldukça yüksek bir meblağdır.
İstihdam ve İşsizlik
Yeni Zelanda’nın işgücü piyasası, Covid-19 sonrası toparlanma sürecinde zorluklarla karşılaşmıştır. Mart 2024 itibarıyla, işsizlik oranı %4.3 olarak kaydedilmiştir ve yıl sonunda bu oranın %5.3’e kadar çıkması beklenmektedir. Bu artışın ardındaki nedenler arasında yüksek göç oranları ve iş gücü talebinin azalması yer almaktadır. Yeni Zelanda, göçün arttığı bir dönemde iş gücü piyasasında arz fazlası ile karşı karşıya kalmıştır, bu da işsizlik oranlarının yükselmesine yol açmıştır.
Konut Piyasası ve Mortgage Oranları
Konut sektörü, Yeni Zelanda ekonomisinin temel yapı taşlarından biridir. Ancak 2024 yılı itibarıyla, konut piyasasında bir yavaşlama görülmektedir. 2024 yılında ortalama konut satış fiyatları %0.2 oranında düşmüştür. Bu, son iki yılın en düşük fiyat hareketlerinden biri olarak dikkat çekmektedir. Aynı dönemde, ortalama mortgage faiz oranı ise %6.12’ye yükselmiştir ve sabit vadeli mortgage anlaşmalarının süresi dolduğunda, bu oranın daha da artması beklenmektedir.
Dış Ticaret ve Cari Açık
Yeni Zelanda’nın dış ticaret dengesi, ithalatın ihracattan daha hızlı büyümesi nedeniyle zayıflamıştır. Ülkenin 2023 yılı itibarıyla cari işlemler açığı 27.8 milyar dolar olarak kaydedilmiş olup, bu oran GSYİH’nın %6.9’una denk gelmektedir. Yeni Zelanda’nın özellikle süt ürünleri ve et gibi temel ihracat kalemlerine bağımlı olması, küresel talepteki değişikliklerin ekonomiye doğrudan etki etmesine yol açmaktadır.
2024 yılında, cari açığın daralması beklenmektedir. Turizm gelirlerinin toparlanması ve ithalat talebinin düşmesi, cari açık üzerinde pozitif bir etki yaratabilir. 2024 yılının ikinci yarısında dış ticaret dengesinin daha iyileşmesi ve cari açığın GSYİH’nın %6’sına düşmesi öngörülmektedir.
Turizm ve Hizmetler Sektörü
Turizm, Yeni Zelanda’nın en büyük gelir kaynaklarından biridir ve pandeminin ardından toparlanma süreci devam etmektedir. 2024 yılı itibarıyla, turizm sektörü Covid-19 öncesi seviyelere geri dönmeye başlamıştır. Mart 2024 itibarıyla yıllık 3.2 milyon turist ülkeyi ziyaret etmiştir, bu rakam pandemiden önceki turist sayısının %82’sine tekabül etmektedir. Bu toparlanma, hizmetler sektöründeki genel büyümeyi de desteklemektedir.
Mali Durum ve Borç Yönetimi
Yeni Zelanda hükümetinin mali durumu, yüksek harcamalar ve zayıf gelir büyümesi nedeniyle zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. 2024 yılı itibarıyla, hükümetin net borcu GSYİH’nın %43.5’i seviyesine çıkmıştır ve bu oran 2025 yılında zirve yaparak %43.3’e düşmesi beklenmektedir.
Yeni Zelanda Ekonomisi: Geleceğe Yönelik Beklentiler
2024 ve 2025 yılları için yapılan tahminler, Yeni Zelanda ekonomisinin toparlanma sürecinde olduğunu göstermektedir. Enflasyon baskılarının azalması ve faiz oranlarının kademeli olarak düşmesiyle birlikte, iç talebin tekrar canlanması beklenmektedir. Ayrıca, turizm ve tarım ihracatındaki toparlanma da ülke ekonomisine olumlu katkı sağlayacaktır.
Sonuç olarak, Yeni Zelanda ekonomisi 2024 yılında zorlu bir süreçten geçmektedir, ancak 2025 ve sonrasında büyümenin hız kazanması beklenmektedir.
Yeni Zelanda ekonomisi hakkında araştırdığımız kadarıyla 2024 sonu itibariyle güncel veriler bu şekildedir. Umarım beğenirsiniz. Diğer ülkelerle ilgili ekonomik görünümleri de sitemizde ekliyor olacağız. Takipte kalın lütfen.
Kaynaklar:
https://www.treasury.govt.nz/publications/efu/budget-economic-and-fiscal-update-2024/