Faizler düşecek mi? sorusu kredi ihtiyacı olan hemen hemen herkesin cevabını merak ettiği soruların başında yer alıyor. Çünkü faiz, bir kredinin en önemli maliyet kalemidir. Bu nedenle, kredi kullanmayı düşünen vatandaşlarımız Faizler ne zaman düşer? ya da Faizler düşecek mi 2025 yılında? ve benzeri soruların cevaplarını sürekli araştırmaktadır.
Biz de bu yazımıda ülkemizdeki faiz konusunu ele almaya karar verdik. Bu kapsamda ”Faizler düşecek mi?” sorusunu kapsamlı ve açıklayıcı bir şekilde ele alacağız. Tüm yönleriyle ülkemizde uygulanan faiz oranlarının düşüp düşmeyeceğini, hangi şartlar altında düşebileceğini anlatacağız ve ek olarak, faizler neden yükseldi sorusuna da cevap arayacağız.
Yazımızı inceledikten sonra faizlerin ne zaman ve nasıl düşebileceği ile ilgili bir fikir sahibi olacağınızı söyleyebilirim. Faiz konusu, biraz da yazarın nasıl anlattığı ile alakalıdır. Yazar, halk diline inemezse herşey daha da karışır. Bugün sizlere olabildiğince sade bir anlatım ile faiz konusunu anlatacağım.
Faizler düşecek mi 2025 yılında?
Faizlerin düşüp düşmeyeceğini sizlere çok net bir şekilde ifade etmek istiyorum: 2025 yılında ülkemizde faizler düşmeyecektir. Çünkü faizlerin düşmesini gerektirecek ekonomik davranışların kısa vadede sonuç veremeyeceğini çok net bir şekilde ifade edebilirim. Bunun gerekçelerini aşağıda anlatacağım.
Peki ama faizler neden yükseldi?
Bu soruya verilebilecek tek bir cevap yok. Bu sorunun birden fazla cevabı bulunmaktadır. Çünkü faizi etkileyen birden fazla faktör vardır. Bu faktörleri tek tek göz önünde bulundurmak daha sağlıklı bir faiz analizi için önemlidir.
Bu arada ülkemiz, ne yazık ki faiz oranları sıralamasında dünyada en yüksek faizin yaşandığı ülkelerden birisidir.
Faizler neden yükseliyor 2025?
Yukarıda faizlerin neden yükseldiğine dair tek bir nedenden bahsedilemeyeceğini ifade etmiştim. Birçok ekonomik verinin faizlerin yükselmesine neden olabileceğini rahatlıkla belirtebiliriz.
Peki ama nedir bu nedenler?
Şimdi bu nedenleri tek tek inceleyelim.
Neden 1: Enflasyon oranının yükselmesi
En önemli nedenlerin başında yüksek enflasyon oranı gelmektedir. Eğer enflasyon oranı bir ülkede yükselirse faiz oranlarının düşmesini bekleyemezsiniz.
Bunun sebebi gayet açıktır. Örneğin enflasyon oranının %20 olduğunu varsayalım. Eğer bankalar, müşterilerine mevduat faizi olarak %20’den daha az faiz oranı sunarlarsa kimse parasını bankalara yatırmaz. Çünkü bu durumda müşteriler, paralarının enflasyon karşısında değer kaybedeceğini bilir.
Bankalar, düşük faiz oranları ile mevduat toplayamayacağı için de kredi veremez. Bu nedenle, enflasyon oranı %20 ise bankalar da mevduat faizi olarak en az %20 yıllık faiz oranı sunar.
Banka, mevduat müşterilerine yıllık %20 faiz oranı sunuyorsa, kredi verirken bu oranın altında kalır mı?
Kesinlikle hayır.
Bankalar, bu durumda kredi kullandırırken yıllık faiz oranını %20’den fazla olarak belirleyecektir ki kar elde edebilsin.
Enflasyon oranı ile faiz oranları iç içedir. Ne kadar yüksek enflasyon oranı, o kadar yüksek faiz oranı demektir.
Kısaca bir ülkede enflasyon oranı yükselirse faiz oranları da yükselir. Günümüz itibariyle ülkemizde enflasyon oranı %15’i geçmiştir. Enflasyon oranın ülkemizde sürekli arttığı düşünüldüğünde kısa vadede faizlerin düşmeyeceğini belirtmemiz yanlış olmayacaktır.
Çok basit bir örnekle umarım durumu anlatabilmişimdir.
Neden 2: Bütçe açığının olması
Bütçe açığının olması, faiz oranlarının yükselmesine neden olan sebeplerden birisidir. Bir ülkede bütçe açığı ne kadar fazla ise faizler de o oranda yükselecektir. Faizleri düşürebilmenin yollarından birisi de bütçe açığını azaltmaktır.
Peki ama nasıl oluyor da bütçe açığı faizlerin yükselmesine neden oluyor?
Şöyle oluyor: Eğer bütçe açığı varsa yani giderler gelirlerden fazla ise bu durumda borçlanırsınız. Bütçe açığı söz konusu ise hazine borçlanır. Hazine borçlandıkça da faiz oranları yükselir. Neden mi? Çünkü hazine düşük faiz oranları karşılığında borç para bulamaz. İstediği borç tutarını ancak yüksek faiz oranları ile elde eder. Yüksek faiz oranı karşılığında hazine, borçlanır. Ancak bu durumda, hazinenin borçlanabileceğini söyleyebiliriz.
Size şunu da ifade etmem yanlış olmayacaktır: Hazine, bütçe açığı tutarından daha fazla da borçlanma yapabilir. Bu yüksek borçlanma neticesinde faiz oranları daha da yükselecektir.
Ülkemize baktığımızda her geçen gün borçlanmanın arttığı görülmektedir. Üstelik bütçe açığı kadar değil, bu açık tutarından daha fazla. Haliyle faiz oranlarının bu bütçe açığı ile düşmesi mümkün değildir.
Neden 3: Cari açık ve dış borçların olması
Cari açık ve dış borçların varlığı da faiz oranlarının yükselmesinin nedenidir. Neden mi? Sebebi aynı bütçe açığında anlattığım gibidir.
Eğer bir ülkede cari açık ve dış borç varsa dış kaynaklardan borç bulma zorunluluğunuz ortaya çıkar. Dış kaynak arayışı da o ülkede faiz oranlarının yükselmesine neden olur.
Bir yabancı yatırımcı ya da dış kaynak, bir başka ülkeye neden gitsin?
Nedeni ortada: Yüksek faiz oranları.
Eğer borca ihtiyacınız varsa yüksek faiz oranı sunmadan dış kaynaklardan para bulamazsınız. Yüksek faiz oranı söz konusu olmadan yabancı yatırımcılar, fonlara paralarını aktarmaz. Bu nedenle, yüksek faiz oranları olmadan cari açık ve dış borçlar ile gereken mücadeleyi göstermek zor olacaktır.
Ülkemizde hem cari açık hem de dış borç söz konusudur. Ülkemizde bu nedenle dış kaynak arayışı fazlasıyla mevcuttur.
Ülkemize operasyon yapılıyor, dış güçler, dış mihraklar vb. söylemler, doğru bir ekonomi analizinin ifadeleri olmayacaktır. Çünkü cari açık ve dış borçlar, ülkelerin kendi kararlarının sonucudur. Ülkece dış kaynağa muhtaçsanız, sizi parmağınızda oynatırlar.
Doğru ekonomik kararlar ve davranışlar sergilerseniz, hiç bir ekonomik güç veya dış mihrak iç işlerinize burnunu sokamaz.
Neden 4: Kredi ve mevduat dengesinin bozuk olması
Kredi ve mevduat dengesinin bozuk olması, faiz oranlarını yükseltir. Yüksek faiz oranlarının nedenlerinden birisi de budur. Nedeni açıklayalım.
Sağlıklı bir finans sisteminden bankaların mevduat havuzları, kredi havuzlarından daha yüksektir. Bankacılık sisteminde mevduat, daima kredi hacminden yüksek olmalıdır. Bu işin doğası ve risk faktörleri gereği böyledir.
Ülkemizde ise tam tersi bir durum yaşanmaktadır. Bunda bankacılık sisteminin kusuru vardır. Çünkü bankalar, aç gözlü davranmaktadır. Daha fazla kredi verebilmek adına piyasadan daha fazla mevduat toplamaktadır. Mevduatı çok olan banka, daha fazla kredi verir çünkü. Bu nedenle, kredi hacmi mevduat hacminden fazla olan banka, daha fazla mevduat elde edebilmek adına yüksek faiz oranları sunar. Bu durum da faiz oranlarının yükselmesine neden olur.
Neden 5: Siyasi risklerin artması
Siyasi riskler ve politika kararları, faizlerin yükselmesine her zaman neden olabilir. Siyasi risklerin artması faizleri yükseltir. Ülkemizde de genel anlamıyla her ne kadar siyasi bir istikrar söz konusu olsa da son yapılan seçimler faizlerin azalmasına ve piyasaların rahatlamasına neden olmadı. Yani seçimlerin faizleri düşürmeyeceğini ve düşürmediğini söyleyebiliriz.
Faizler ne zaman düşer 2025?
Faizler düşecek mi sorusunun cevabını yukarıda net bir şekilde ifade etmiştim.
Ne demiştik?
Mevcut şartlar altında kısa vadede faizler düşmeyecektir. Bilakis daha da artabilir. Sebeplerini ise yukarıda açıkladım. Yüksek döviz kuru ve enflasyon oranı, faizlerin yükselmesinin temel nedenleridir. Bunları kontrol altına almadan faizlerin düşeceğini söylemek hayal satmak olacaktır.
Peki ama faizler ne zaman düşer?
Bu sorunun cevabı da aslında yukarıdaki açıklamalara paralellik gösterecektir. Bununla ne demek istedim, açıklayalım.
Faizler ne zaman düşer sorusunun cevaplarında biri de enflasyon oranı düştüğünde faiz oranları düşecektir. %15’i geçen enflasyon oranı, tek haneli rakamlara düşürüldüğünde ülkemizde faizler de düşecektir.
Diğer cevaplar da şu şekilde olacaktır:
- Ülkemizde bütçe açığı azaldığında faiz oranları da düşecektir.
- Ülkemizde cari açık ve dış borçlar azaldığında faiz oranları da düşecektir.
- Ülkemizde kredi ve mevduat dengesi ortaya çıktığında faiz oranları da düşecektir.
- Ülkemizde siyasi riskler minimuma indirildiğinde güçlü bir ekonomi yöntemi oluşturulup doğru ve anlamlı ekonomik kararlar alındığında faiz oranları da düşecektir.
- Ülkemizde katma değeri yüksek ürünler ürettiğimizde, turizmi daha da canlandırdığımızda faiz oranları da düşecektir.
- Ülkemizde Fen Liseleri, Anadolu Liseleri ve dünya çapında üniversiteler kurulduğunda faiz oranları düşecektir.
- Ülkemizdeki beyin göçü engellendiğinde faiz oranları düşecektir.
- Ülkemizde yatırım ortamı güçlendiğinde faiz oranları düşecektir.
- Ülkemizde bürokrasi ve kırtasiyecilik azaldığında faiz oranları düşecektir.
Yukarıda sıraladığım bu maddeleri artırmak mümkün. Ancak bu kadar açıklamanın da yeterli olduğunu düşünüyorum. Bu ortam ne zaman oluşur peki? Bununla ilgili kesin konuşmak güç. Uygulanacak politikalar ve alınacak ekonomik tedbirler bu durumu netleştirecek ve belirleyecektir.
Ülkemizde döviz kuru sürekli artmakta ve borsa değer kaybetmektedir. Bu durumda, acil reform paketlerinin ilan edilmesi ve uygulanması büyük önem arz etmektedir. Allah korusun, aksi takdirde, büyük bir buhran bu noktadan sonra bizi bekler.
Kısacası, kısa vadede faizlerin düşmesi imkansızdır. Bilakis faizler daha da yükselecek gibi duruyor.
Faizler düşecek mi? isimli yazımızla ilgili soru ve görüşlerinizi bize her zaman gönderebilirsiniz.